راه‌های عبور از حجاب‌های معنوی

حجت‌الاسلام والمسلمین سید رحیم توکل، استاد درس خارج حوزه علمیه قم و عضو مجلس خبرگان رهبری، در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری حوزه در ساری، به موضوع «حجاب‌های معنوی و راه‌های رفع آنها» پرداخت.

استاد درس خارج حوزه علمیه قم اظهار داشت: بر انسان‌ها دو نوع حجاب وارد شده است؛ یک حجاب، حجاب تعلقات بود که خداوند عالم در ما ایجاد فرمود و ما در دارا بودن این حجاب اختیاری نداشتیم. حجاب دوم، حجاب گناه است که ما در این حجاب اختیار و اراده داریم.

وی تصریح کرد: در حجاب تعلقات، منشأ حجاب این بود که خداوند عالم ما را متوجه ابزار و آلات خودمان کرد و در واقع توجه به غیرالله در ما پدید شد. توجه به غیرالله، توجه به غیر نور است و لذا در ظلمت و حجاب قرار گرفتیم.

عضو مجلس خبرگان رهبری بیان کرد: اگر بخواهیم از حجاب تعلقات دربیاییم، تنها راه این است که توجه را از غیر خدا به خدا برگردانیم. اگر توجه از غیر کنده شود و توجه به خدای عالم معطوف شود، آن حجابی که در ما بود به فضل خدا از ما گرفته خواهد شد.

وی ابراز داشت: دیشب در این زمینه به اجمال نکاتی را عرض کردم و امشب می‌خواهم همان نکات را بیشتر باز کنم. آن نکات این است: اگر در ما نورانیتی را ببینند – که این نورانیت را باید ما با اعمال در خودمان ایجاد کنیم – اگر در ما آن نورانیت را دیدند، به مقدار آن نورانیت برای ما درها را باز می‌کنند تا ببینند که ماها در چه مرتبه‌ای از نورانیت هستیم؛ به همان مقدار هم باب عنایات را باز می‌کنند.

استاد حوزه علمیه قم اظهار داشت: و باز این نکته را که دیشب عرض کردم به خاطر بسپارید که خداوند عالم با کسی فامیلی ندارد. تمام ماها خلق او هستیم و خداوند عالم هم بر همه ما خالق است. نسبت خلق به خالق یکسان است، الا اینکه انسان عملی انجام دهد که به خاطر آن عمل، قرب یا بعدی برای خود ایجاد کند.

استاد توکل تأکید کرد: ملک قرب را هم در روایات و در آیات بیان کردند؛ فرمودند: «إن أکرمکم عند الله أتقاکم». همانا آنان که با تقواترند، در نزد خدا بالاترند. اگرچه این عبارت یک جمله اخباری است که آنکه با تقواتر است، بالاتر است. اما در واقع اگر ما به همین جمله با دیدیه بازتری نگاه کنیم، این جمله به چهار جمله دیگر برمی‌گردد و آن چهار جمله نردبان صعود یا نردبان سقوط است.

استاد درس خارج حوزه خاطرنشان کرد: آن چهار جمله چیست؟ جمله اول که ظاهر همین آیه است: هر کسی با تقواتر است، بالاتر است. از این جمله، یک جمله دوم به دست می‌آوریم: ملک بالا رفتن، تقوا بود. پس یک جمله به دست آمد: ملک رشد، تقواست. یک جمله بعدی هم به دست می‌آید: حالا که ملک رشد تقواست، پس ملک سقوط هم بی‌تقوایی است. این جمله سوم. یک جمله چهارم هم باز برداشت می‌کنیم: اگر آنکه با تقواتر است، بالاتر است، پس آنکه بی‌تقواتر است، پایین‌تر است.

وی یادآور شد: اگرچه یک عبارت است، ما از این یک عبارت، چهار عبارت را استنباط می‌کنیم. بر محور این چهار عبارت، برکات، عنایات، رفتن در وادی نور یا از وادی نور بیرون کردن‌ها بر همین محورها جلوه می‌کند. ابوجهل خلق خداست، پیامبر اکرم هم خلق خداست. اگر پیامبر اکرم اول شخصیت عالم وجود می‌شود، کاری کرد که این عزت را به دست آورد. اگر هم بعضی‌ها أشقی الاشقیاء می‌شوند، آنانی را که در شقاوت رده‌های پایین‌تر هستند، آنها هم باز کاری کردند که این ذلت را برای خود ایجاد کردند.